Mersin’in Mut ilçesinde bulunan Alahan Manastırı 2000 yılından itibaren UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer almaktadır. 2013 yılında yenileme çalışmaları yapılan manastır, sırtını Toroslara yaslamış bir kartal yuvası konumundadır.
Erken Hıristiyan sanatında ve Bizans mimarlık tarihinde önemli bir yere sahip olan manastır MS 5. ve 6. yüzyıllar arasında yoğun olarak kullanılmış ve Hristiyanlar için ‘Hac Merkezi’ olduğu düşünülmektedir.
1300 metre yükseklikte, bölgeye yaşam sağlayan Göksu Vadisi’ne bakan dik bir yamaca oturtulmuş konumda bulunan manastır, yapılar topluluğudur. Kendine özgün konumu, kiliseleri, sütunlu yolu ve kaya mezarları ile Evliya Çelebi’nin “Ustasının elinden yeni çıkmış gibi duruyor” diye anlattığı tanıma günümüzde bile birebir uyuyor.
Günün erken saatlerinden, son saatlerine kadar görüntü topladığım bu kültür mirasından çok etkilendim. Alanda bulunduğum süreç içerisinde ilgisini hiç eksik etmeyen manastırın sorumlusu İlyas beyi tanıyarak dost haneme de bir kişi daha eklemenin kıvancı içerisinde bulundum.
Bu manastırını birkaç açıdan değerlendirmek gerekiyor. Dinler tarihi açısından değerlendirecek olursak; Hristiyanlığın yaygınlaşması açısından Antakya, Tarsus, Konya, Kapadokya ve Antalya yerleşimleri arasında önemli bir konuma sahip olmuştur.
Sanat tarihi açısından değerlendirecek olursak; 440-442 yıllarında yapılmış olduğu tahmin edilen bu külliye; Batı ve Doğu kiliseleri, kükreyen aslan, kartal ve öküz sembolleri, üzüm salkımları, asma yaprakları, balık motifleri, İncil yazılarının tasvirleri ile süslemelerde usta taş işçiliği ile dikkati çekmektedir. Ayrıca St. Paul ve St. Pierre figürleri ve bir çelengi taşıyan altışar kanatlı Cebrail, Mikail’in simgesel yaratıkları ezişi ve en önemlisi kilise binalarının Ayasofya ile ortak mimari özellikleri taşıması çok değerlidir.
Görüntü almak için tüm gün uygundur. Ama özellikle yaz harici mevsimler tercih edilmelidir. Manastır, Mut-Karaman yolu üzerinde bulunan Geçimli Köyü sınırlarında, Sertavul Geçidi’ne de yakın konumdadır.
Metin ve fotoğraflar: İsmail Şahinbaş
05.10.2023